1. Geleneksel Mutfak
Samsun mutfağı, Karadeniz bölgesine ait yemekleri barındırır ve deniz ürünleri, mısır unu, lahana ve çeşitli otlar sıkça kullanılır.
Pide: Samsun’un meşhur yemeği olan Samsun Pidesi, özellikle kuymak (mıhlama) ve lahmacun gibi çeşitlerle birlikte tüketilir.
Bafra Pidesi: Bafra ilçesi, Samsun’un ünlü bir pidesiyle tanınır. İnce hamur üzerine et, peynir veya ıspanak gibi malzemelerle yapılan bu pide, şehri simgeleyen bir yemek olmuştur.
Kuşu Lokması: Samsun’a özgü bir tatlıdır. Şeker, tereyağı ve irmikten yapılan bu tatlı genellikle özel günlerde yapılır.
Karadeniz Usulü Kuymak (Mıhlama): Mısır unu, tereyağı ve peynirle yapılan bu yemek, kahvaltılarda sıklıkla tercih edilir.
2. Folklor ve Halk Dansları
Samsun, geleneksel halk dansları ve müzikleri ile de ünlüdür. Özellikle Karadeniz’in en bilinen halk oyunlarından biri olan Horon, Samsun'da da sıklıkla icra edilir.
Horon: Bu geleneksel dans, hızlı tempolu müziğiyle, el ve ayak hareketleriyle dikkat çeker. Genellikle düğünler ve festivallerde oynanır.
Kaşık Havası: Kaşık çalarak yapılan bir halk oyunudur ve özellikle düğünlerde, eğlencelerde sıkça yer alır.
3. Edebiyat ve Sanat
Samsun, pek çok ünlü edebiyatçı ve sanatçıya ev sahipliği yapmıştır. Bunun yanı sıra, tarihî ve kültürel açıdan önemli bir yerleşim yeri olduğu için edebi eserlerde de sıklıkla adı geçer.
Nâzım Hikmet: Türk edebiyatının en önemli şairlerinden biri olan Nâzım Hikmet, Samsun'un Kavak ilçesinde doğmuştur.
Atatürk’ün Samsun’a Çıkışı: Samsun, Kurtuluş Savaşı'nın başlama noktası olarak Türk tarihinde önemli bir yer tutar. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Atatürk’ün Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatması, Samsun’un kültürel ve tarihi kimliğini pekiştiren bir olaydır. Bu nedenle 19 Mayıs, Samsun için özel bir anlam taşır ve her yıl coşkulu kutlamalarla anılır.
4. Geleneksel El Sanatları
Samsun'da geleneksel el sanatları da önemli bir yer tutar. Özellikle halıcılık, dokumacılık ve yöresel el işi ürünler yaygındır.
Samsun Halıları: Özellikle Bafra ve Havza ilçelerinde üretilen halılar, geleneksel dokuma teknikleriyle yapılır ve bölgenin kültürel mirasını yansıtır.
Dantel ve Nakış İşlemeleri: Samsun'da, kadınlar tarafından yapılan el yapımı danteller ve nakışlarla süslenmiş tekstil ürünleri de önemli bir kültürel öğedir.
5. Düğünler ve Özel Günler
Samsun’un geleneksel düğünleri, Karadeniz bölgesinin genel kültürel özelliklerini taşır. Düğünlerde geleneksel müzik, halk oyunları ve yöresel yemekler ön plandadır.
Samsun Düğünleri: Düğünler genellikle çok renkli ve kalabalıktır. Damat ve gelin, geleneksel kıyafetler giyer. Düğün boyunca horon oynanır ve düğün yemeği olarak pilav, et ve tatlılar sunulur.
Çeyiz Kültürü: Gelin adayının hazırladığı çeyiz, geleneksel olarak büyük bir öneme sahiptir. Çeyizlerde, el yapımı örtüler, halılar, danteller bulunur.
6. Doğal ve Kültürel Miras
Samsun, doğası ve tarihi ile de büyük bir kültürel mirasa sahiptir.
Atakum Sahili ve Doğal Zenginlikler: Karadeniz’in mavi sularına kıyısı olan Samsun, doğal güzellikleri ile bilinir. Şehirdeki birçok parka, sahil şeridine ve ormanlık alanlara düzenlenen geziler, geleneksel yaşamla iç içe bir deneyim sunar.
Tarihi Yerler: Samsun’da birçok tarihi yapı ve anıt yer alır. Samsun Arkeoloji ve Etnografya Müzesi gibi müzelerde, bölgenin geçmişine dair zengin bir koleksiyon sergilenmektedir.
7. Festivaller ve Etkinlikler
Samsun, yıl boyunca çeşitli kültürel festivallere ev sahipliği yapar. Bu festivaller, hem yerel halkın hem de turistlerin katılımıyla büyük bir coşku içinde kutlanır.
Samsun 19 Mayıs Festivali: 19 Mayıs, Atatürk’ün Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatmasının yıldönümüdür ve Samsun’da bu tarih, büyük bir coşkuyla kutlanır.
Samsun Tiyatro Festivali: Samsun’un kültürel yaşamını zenginleştiren bir diğer etkinlik ise tiyatro festivalidir. Yerli ve yabancı tiyatro gruplarının katıldığı bu festival, Samsun’daki sanatseverler için önemli bir etkinliktir.
8. Geleneksel Zanaatlar
Samsun’da geleneksel zanaatların önemli bir yeri vardır. Bunlar arasında özellikle bakırcılık ve telkari sanatı öne çıkar.
Bakırcılık: Bakırcılık, Samsun’un önemli el sanatlarından biridir. Özellikle çömlekçilik ve bakır işlemeciliği, yüzyıllardır devam eden bir geleneksel sanattır.
Telkari Sanatı: İnce tel işçiliğiyle yapılan takılar ve süs eşyaları da Samsun’a özgü geleneksel zanaatlar arasında yer alır.
Samsun, hem tarihsel hem kültürel anlamda oldukça zengin bir şehir olup, gelenekleri ve kültürel mirası ile Karadeniz’in önemli bir temsilcisidir. Bu zengin kültürel geçmiş, hem yerel halkın yaşam biçimlerini hem de şehre gelen turistlerin deneyimlerini etkiler.
